Báo cáo tài chính
“Sản phẩm” chính của kế toán cung cấp cho người sử dụng thông tin kế toán cả bên trong và bên ngoài doanh nghiệp đó là BÁO CÁO TÀI CHÍNH (BCTC). BCTC được quy định chi tiết cả nội dung và hình thức để mọi người đọc điều hiểu như nhau, tức nhiên với điều kiện là người đó phải biết cách đọc. Theo quy định của kế toán Việt Nam hiện hành thì BCTC bao gồm Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Bản thuyết minh BCTC để giải thích chi tiết hơn một số chỉ tiêu đã lên trong BCTC. Ngoài ra, kế toán còn cung cấp cho chủ DN báo cáo phục vụ quản trị, nhưng nó đa dạng và đặc thù hơn. Chúng ta sẽ mổ xẻ trong bài viết khác. Trong phạm vi bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sơ lược về BCTC.
BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN (CĐKT)
Bảng CĐKT trình bày chi tiết số liệu tài sản, công nợ và vốn chủ sở hữu của DN tại thời điểm lập báo cáo. Nó là bảng chi tiết của phương trình kế toán. Bảng CĐKT như là bức tranh tổng thể tình hình tài chính của doanh nghiệp. Nội dung chi tiết của nó bao gồm:– Bên phần tài sản
- Tài sản ngắn hạn: tiền; đầu tư tài chính ngắn hạn; các khoản phải thu ngắn hạn; hàng tồn kho; …
- Tài sản dài hạn: tài sản cố định; các khoản phải thu dài hạn; bất động sản đầu tư; …
– Bên phần nguồn vốn
- Nợ phải trả: Nợ ngắn hạn; nợ dài hạn; …
- Vốn chủ sở hữu
Đọc Bảng CĐKT, chúng ta sẽ biết ở thời điểm báo cáo DN đang có tài sản gì ? hàng tồn kho còn bao nhiêu ? khách đang nợ DN bao nhiêu ? DN đang nợ bao nhiêu, đang vay bao nhiêu ? … . Ngoài ra, chúng ta còn có thể tính một số chi tiêu, tỷ số phục vụ cho việc phân tích. Việc tính toán, phân tích các chỉ số là nâng cao, ta sẽ tìm hiểu nó sau.
BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH (BCKQKD)
BCKQKD trình bày quy mô hoạt động kinh doanh và kết quả kinh doanh của DN trong một thời kỳ như năm, quý hay tháng, … . Nội dung của BCKQKD trình bày:
- Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
- Giá vốn hàng bán
- Lợi nhuận gộp
- Doanh thu và chi phí tài chính
- Chi phí quản lý kinh doanh
- Thu nhập và chi phí khác
- Lợi nhuận
- Chi phí thuế TNDN
Đọc BCKQKD, chúng ta sẽ biết trong kỳ báo cáo DN đạt được doanh thu bao nhiêu ? giá vốn, chi phí thế nào ? lợi nhuận ra sao ? … . Báo cáo có so sánh với kỳ trước sẽ cho ta biết mức độ tăng giảm hoạt động và hiệu quả kinh doanh của công ty.
BÁO CÁO LƯU CHUYỂN TIỀN TỆ (BCLCTT)
Tiền được ví như máu của DN. DN kinh doanh được báo cáo rất hiệu quả vẫn có thể lâm vào khó khăn nếu bị “kẹt tiền”. BCLCTT là báo cáo thể hiện dòng tiền của DN. BCLCTT trình bày dòng tiền của DN chi ra làm 3 luồng chính:
- Lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh
- Lưu chuyển tiền từ hoạt động đầu tư
- Lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chính
Ở mỗi luồng tiền, BCLCTT sẽ thể hiện chi tiết tiền thu từ nguồn nào và tiền chi cho những nội dung gì.Đọc BCLCTT, chúng ta sẽ nắm được tình trạng tiền đầu kỳ, cuối kỳ và tăng giảm trong kỳ vì những lý do nào. Thông qua báo cáo, chúng ta có thể điều chỉnh hoạt động của doanh nghiệp để cải thiện dòng tiền. Ví dụ ta biết là tiền giảm là do tồn kho tăng quá lớn ta có thể tìm cách giảm tồn kho, do nợ phải thu tăng ta tích cực đẩy mạnh thu nợ, …Tóm lại, mỗi báo cáo trong BCTC sẽ cung cấp thông tin về một khía cạnh khác nhau của tình hình tài sản và quá trình vận động của nó trong hoạt động kinh doanh của DN. Các báo cáo bổ sung cho nhau tạo nên bức tranh toàn cảnh về tài chính của DN. Chúng ta cần phải biết đọc BCTC để kiểm soát hoạt động và hiệu quả kinh doanh của DN.
Nguyễn Hải Tâm
